Sinds afgelopen juni ondersteun ik de gemeente Oirschot als beleidsmedewerker Sociaal Domein. Een van mijn opdrachten is het treffen van voorbereidingen op de komst van persoonsgebonden budget 2.0 (PGB 2.0). Het nieuwe systeem vervangt het huidige administratieve systeem waarin uitvoering wordt gegeven aan de persoonsgebonden budgetten. De aansluiting van gemeenten op PGB 2.0 staat in 2022 op de planning. Ondanks dat er nog geen concrete planning is voor de implementatie ben ik wel al een aantal beleidskeuzes tegen gekomen die samenhangen met de komst van PGB 2.0.

Vertegenwoordiging

Het beheren van een persoonsgebonden budget (pgb) brengt verantwoordelijkheden met zich mee. Met een pgb koopt een budgethouder en/of de vertegenwoordiger zelf zorg in. Hierdoor moeten zij in staat zijn om opdrachtgeverschap te tonen richting de zorgverlener. Dit houdt onder andere in dat zij zelfstandig afspraken moeten maken met zorgaanbieders, een administratie bijhouden en de kwaliteit van de zorg beoordelen.

In het huidige systeem kan een budgethouder zelf een (wijziging van) vertegenwoordiger registeren bij de Sociale Verzekeringsbank (SVB). Hierdoor heeft de gemeente geen zicht op de vertegenwoordigers. Toch zijn gemeenten sinds 2015 verantwoordelijk voor de vertegenwoordigers van budgethouders. Met PGB 2.0 worden de (wijzigingen van) vertegenwoordigers door de gemeente aangeleverd door middel van het toekenningsbericht. Dit zorgt ervoor dat gemeenten meer zicht krijgen op de vertegenwoordigers en daarmee ook kunnen toetsen of een vertegenwoordig vaardig genoeg is om een pgb te beheren.

De Rijksoverheid heeft het afgelopen jaar een infographic ontwikkeld waarin tien punten worden genoemd op basis waarvan iemand kan controleren of hij/zij pgb-vaardig is. In de werkwijze voor het verstrekken van een pgb kan al geborgd worden hoe je als gemeente omgaat met de vertegenwoordigers. Bijvoorbeeld door het verstrekken van informatie over pgb-vaardigheid tijdens een keukentafelgesprek met een budgethouder en/of zijn vertegenwoordiger en dit te toetsen. Daarnaast speelt de vraag hoe om te gaan met de huidige vertegenwoordigers waar je als gemeente nog geen zicht op hebt. In het kader van PGB 2.0 is het mogelijk om een herbeoordeling uit te voeren om te toetsen of de huidige vertegenwoordigers vaardig genoeg zijn om een pgb te beheren. Deze beleidskeuzes over de vertegenwoordiging vergen vaak een aanpassing in de verordening of beleidsregels waarin het pgb-proces is beschreven.

Proceskeuzes

Door de komst van PGB 2.0 kunnen gemeenten met de zogenaamde proceskeuzes uitvoering geven aan lokaal beleid. Met het nieuwe systeem is het per gemeente mogelijk om voorwaarden te registreren als aanvulling op het pgb. Naar aanleiding van deze proceskeuzes zijn er beleidskeuzes te maken over:

• Mag de zorgverlener reiskosten declareren op het toegekende budget?
• Mogen bijkomende zorgkosten zoals cursussen of entreegeld gedeclareerd worden?
• Wordt er een feestdagenuitkering verstrekt?
• Is een vast maandloon als pgb-uitkering toegestaan?
• Mag na overlijden nog tijdelijk de hulpverlening worden uitbetaald?

De opbouw van pgb-tarieven en hoe wordt bepaald wat de omvang van een pgb is, is vastgelegd in de verordening. De beleidskeuzes die gemaakt worden over de proceskeuzes zorgen dus voor een aanpassing van de verordening (en eventueel de beleidsregels).

Interne communicatie en afstemming

Naast de beleidskeuzes die er te maken zijn, vergt de voorbereiding en implementatie van PGB 2.0 vooral ook afstemming met toegangsmedewerkers of -organisaties, consulenten, backoffice, communicatiemedewerkers en applicatiemedewerkers.

Wanneer PGB 2.0 wordt geïmplementeerd, is de gemeente het eerste aanspreekpunt voor de budgethouder of zijn vertegenwoordiger. Van zorginhoudelijke of functionele vragen wordt verwacht dat gemeenten antwoord kunnen geven. Bij complexere vragen dient er warm doorverbonden te worden naar de SVB. Het is verstandig om toegangsmedewerkers en communicatiemedewerkers in een vroeg stadium al te betrekken om hen te informeren en instrueren. Daarnaast moet gecommuniceerd worden via welke kanalen budgethouders met vragen bij de gemeente terecht kunnen.

PGB 2.0 biedt gemeenten ook de mogelijkheid om de taak en verantwoordelijkheid rondom het toetsen op recht en uitvoerbaarheid van een zorgovereenkomst over te nemen van de SVB. Dit betekent dat processen en informatieverstrekking in de gemeente hierop moet worden aangepast. Daarnaast is het de vraag of een gemeente de benodigde kennis en capaciteit in huis heeft om deze taak over te nemen.

Meer weten?

Op het forum van VNG zijn praktische factsheets beschikbaar over PGB 2.0: ‘Proceskeuzes’, ‘Vertegenwoordiging’ ‘Toets op Recht’ en ‘Single Point of Contact (SPOC)’.

Wilt u meer weten, neem dan contact op met Dimphy Severijnen via e-mail: d.severijnen@telengy.nl.