2 augustus 2027 is nog ver weg en staat ongetwijfeld nog niet in alle agenda’s. Op die datum zal de AI-verordening geheel van kracht zijn. Tijd genoeg om aan de slag te gaan, zou je zeggen. Vanaf 2 februari dit jaar gelden de eerste verplichtingen echter al. De AI-verordening wordt namelijk stapsgewijs ingevoerd. Zo moeten gemeenten nu al voldoen aan de algemene bepalingen, verbodsbepalingen en zorgen dat medewerkers AI-geletterd zijn. Eerder schreef Peter ter Telgte al over de AI verordening en dit artikel gaat in op AI-geletterheid, waar gemeenten verplicht werk van moeten maken.
Kennis en vaardigheden
AI-geletterdheid ziet erop toe dat personeel in organisaties waar met AI gewerkt wordt over voldoende kennis en vaardigheden beschikken om deze technologie op een zorgvuldige en verantwoorde manier in te zetten. Het is daarbij belangrijk dat men begrijpt wat AI doet en welke risico’s daarbij komen kijken, bijvoorbeeld op ethisch gebied. Vanuit praktisch oogpunt is het essentieel dat medewerkers de resultaten van AI kunnen duiden en beoordelen op correctheid.
Het kan per organisatie verschillen wat er op het gebied van AI-geletterdheid noodzakelijk is, maar ook binnen de organisatie kunnen deze verschillen groot zijn. Het is afhankelijk van waar AI ingezet wordt en niet. Dit betekent dus ook dat medewerkers daar op een verschillende manier mee te maken krijgen. Zo zal voor de buitendienst AI in een hele andere vorm ingezet worden dan voor strategische beleidsadviseurs in het sociaal domein, of in de dienstverlening. Houd rekening met de verschillende doelgroepen bij de manier waarop je de AI-geletterdheid gaat vergroten.
Concrete handvatten
De Autoriteit Persoonsgegevens heeft een handreiking gepubliceerd om aan de slag te gaan met AI-geletterdheid door middel van een meerjarenplan. Dit document kan als basis dienen om het zorgvuldig omgaan met AI uiteindelijk goed te borgen in de organisatie. Tegelijkertijd zijn er nu ook al stappen die gemeenten kunnen zetten.
Als het gaat om bewustwording kunnen organisaties nu al met hun medewerkers in gesprek over algemene uitgangspunten, praktische en ethische risico’s en op welke wijze de bestaande technologie ingezet kan worden. Met de vele verschillende platforms die vrij via het internet toegankelijk zijn, zoals ChatGPT of Gemini, gaat het nu nog alle kanten op en is het lastig om grip te krijgen wie het gebruikt en nog belangrijker, hoe het wordt gebruikt.
Praktische toepassingen
Wees daarbij duidelijk over welke middelen er door medewerkers ingezet mogen worden. Dat kan bijvoorbeeld Copilot zijn, maar er zijn ook verschillende oplossingen in de markt van AI-platforms voor bedrijven en organisaties die ook ingezet kunnen worden. Om meer grip te krijgen op hoe AI wordt ingezet kan het helpen om nadrukkelijk voor een specifiek platform te kiezen en aan te sturen op het gebruik hiervan. Dat mensen vrij beschikbare tools op het internet gebruiken kun je nooit voorkomen, maar door middel van bewustwording kun je er wel op aansturen dat mensen eerder kiezen voor middelen die de organisatie beschikbaar stelt.
Laat daarbij vooral zien hoe AI in de techniek toegepast kan worden. Ga met collega’s in gesprek over handige toepassingen en deel dit met elkaar. Praktische use cases omlijst met overwegingen en eventuele risico’s spreken veel meer tot de verbeelding dan abstracte vergezichten over hoe AI in brede zin gezien moet worden. Uiteraard verdient het grotere plaatje ook de aandacht, maar alleen dat is in de praktijk onvoldoende om de daadwerkelijke AI-geletterdheid van medewerkers te vergroten.
Het is in elk geval zaak dat gemeenten nu al aan de slag gaan met de eerste verplichtingen van de AI-verordening, waaronder dus AI-geletterdheid. Maak gebruik van de ruimte die gefaseerde inwerkingtreding biedt, want de uitdaging wordt alleen maar groter hoe langer organisaties hiermee wachten.
Meer weten?
Voor meer informatie over AI-geletterdheid en hoe je op een praktische manier met AI aan de slag kunt in uw organisatie kunt u contact opnemen met Wouter Le Febre via de contactpagina.
