Vorig jaar schreef ik al eens over de komst van de Wams en hoe gemeenten zich al kunnen voorbereiden. Ondanks de door veel gemeenten gedragen oproep van de VNG om het wetsvoorstel Wams (Wet aanpak meervoudige problematiek sociaal domein) niet te vertragen, is het voorstel na de val van het kabinet in september controversieel verklaard door de Tweede Kamer. Dit betekent dat de wet pas bij een nieuw kabinet wordt behandeld in het parlement. Ontzettend jammer dat gemeenten hier op moeten wachten! Toch ben ik nog altijd overtuigd dat gemeenten wel al aan de slag kunnen om de aanpak rondom meervoudige problematiek te verbeteren.       

Waar ging de Wams ook alweer over?

Momenteel is er onvoldoende wettelijke grondslag om te werken volgens het principe één gezin, één plan, één regisseur en is toestemming van de inwoner in veel gevallen geen geldige grondslag volgens de Autoriteit Persoonsgegevens. De juridische basis om domeinoverstijgend gegevens uit te wisselen, bijvoorbeeld in een casusoverleg bij meervoudige problematiek, ontbreekt. Hierdoor kunnen gemeenten in een aantal gevallen niet de passende hulp en ondersteuning leveren die zij tijdens de decentralisatie als opdracht hebben meegekregen. De Wams biedt kort gezegd een juridische basis om bij meervoudige problematiek een gecoördineerde aanpak toe te passen waarin verschillende disciplines binnen het sociaal domein gegevens met elkaar mogen delen om daartoe te komen. Om dit in de praktijk te organiseren moeten gemeenten aandacht hebben voor de volgende onderdelen: toegang en triage, onderzoek, coördinatie en casusoverleg. De Wams laat daarbij ruimte voor gemeenten om hier een eigen invulling aan te geven. Het wetsvoorstel maakt mogelijk dat het kan, maar schrijft niet voor hoe gemeenten dat invullen.   

Quickscan huidige knelpunten

De afgelopen periode ondersteunen mijn collega Wouter Le Febre en ik verschillende gemeenten die al proactief aan de slag willen met de Wams. Dit doen we o.a. met een quickscan. Het doel van deze quickscan is voorbereid zijn op de komst van de Wams en alvast aan de slag te gaan met de huidige knelpunten bij gegevensdeling in het sociaal domein. Door middel van interviews en documentstudie hebben we de huidige situatie in kaart gebracht en aanbevelingen gedaan over welke stappen de gemeenten kunnen nemen om al aan de slag te gaan om het niveau van dienst- en hulpverlening te verbeteren.  

Het hebben van een wettelijke grondslag is niet het enige dat gemeenten nodig hebben om in de praktijk op casusniveau tot een gecoördineerde aanpak te komen. Dat blijkt ook uit de interviews. Het sociaal domein is vaak versnipperd en los van ketenpartners is het soms al lastig genoeg om elkaar intern goed te vinden. Teams hebben hun eigen processen, werkwijzen, maar ook eigen opvattingen over elkaars werkwijze en bedoelingen.  

De bevindingen uit de quickscan bieden aanknopingspunten om teamoverstijgend met elkaar het gesprek aan te gaan over hoe de samenwerking en dienstverlening verbeterd kan worden. Denk hierbij aan vragen als:  

• Wie en hoe kan de rol van coördinator uitgevoerd worden?  
• Hoe vinden we elkaar beter en wat kunnen we van elkaars werkwijzen leren?  
• Hoe kan bewustwording rondom privacy en gegevensdeling beter ingebed worden in de organisatie en processen?  
• Welke spelregels rondom gegevensdeling zijn nodig om beter met elkaar samen te werken? 

Door in de organisatie dit soort vragen uit te zetten en met elkaar het gesprek aan te gaan, bereidt deze gemeenten zich niet alleen al voor op de Wams maar gaan zij ook al proactief aan de slag met het verbeteren van de huidige dienstverlening. Los van de invoering Wams zijn er daardoor al stappen te zetten om op een eenduidigere manier te werken en de verbinding met elkaar op te zoeken om betere dienstverlening te leveren bij complexe casussen.    

Vragen of advies?

Wilt u een keer in gesprek gaan over de Wams? Of meer weten over de mogelijkheden van een quickscan? Neem dan contact op met Dimphy Severijnen,  d.severijnen@telengy.nl.