Afstandsbediening

Mijn moeder wil graag TV kijken, dus  geef ik haar de afstandsbediening. “Zal ik voor je opschrijven hoe hij werkt?”, vraag ik. “Ja, graag”, antwoordt mijn moeder. TV AAN – druk op 1 of 2. TV UIT – blauwe knop. Na enig oefenen denk ik dat ze het weet. “Kan ik nu Jos bellen?” “Nee moeder, dit is de afstandsbediening voor de TV”. Vijf minuten later wil ik weggaan. “Kan ik hiermee Jos nu bellen?” Mijn moeder zit in een gesloten afdeling van een verpleeghuis. De achteruitgang is duidelijk, maar er is over het algemeen nog een goed gesprek met haar te voeren. Ze kent mijn broer en mij nog steeds. Haar kleinkinderen en achterkleinkinderen herkent ze wel, maar namen eraan koppelen gaat niet meer. Over enkele dagen kom ik weer bij haar en zal ze vragen of ik de TV wil aanzetten.

Waarom vertel ik dit nu?

Mijn moeder heeft door haar dementie grote moeite om ook nog maar iets van de moderne techniek te begrijpen. Maar wat mij al enige tijd opvalt is dat er nog steeds heel veel mensen, die helemaal niet dement zijn en vaak ook een hogere beroepsopleiding hebben gevolgd, grote moeite hebben met het begrijpen van de techniek waarmee zij worden geconfronteerd. Computers worden steeds belangrijker, maar worden door veel mensen nog onvoldoende begrepen. En dan gaat het niet alleen om ouderen. In onze maatschappij hebben we al jaren te maken met een verdergaande automatisering. Naast vaste werkplekken zie je al enige tijd meer en meer laptops en tablets verschijnen. Ook onze telefoon is inmiddels een computer met ongelooflijk veel mogelijkheden. Met een ‘vingerwijzing’ kun je de hele informatiewereld rond. ‘Gemak dient de mens’, zo luidt het gezegde. Maar wat gaat er dan toch mis?

Digibetisme

Door mijn werk kom ik in veel gemeentelijke organisaties. Ik kom daar regelmatig mensen tegen die letterlijk vastlopen in hun werk met de computer. Soms roep ik gekscherend wel eens dat het aantal digibeten in organisaties alleen maar aan het toenemen is. Grapje natuurlijk, maar ik begin mij soms serieus af te vragen of het echt flauwekul is. Het zou na al die jaren van automatisering en het ‘eenvoudiger’ worden van computers toch bijna niet meer moeten voorkomen dat mensen –zeker de jongeren- problemen hebben met het gebruik ervan. Ze gebruiken de computer in al zijn verschijningsvormen toch dagelijks. Of zie ik het verkeerd?

Upgrades

Wekelijks verschijnen er upgrades om de computer veilig te houden en om nieuwe mogelijkheden aan de software toe te voegen. Geweldig natuurlijk, als je erop zit te wachten, maar ik merk aan veel mensen dat er bij hen eerder een gevoel van paniek ontstaat als er weer wat nieuws is. Moet ik deze upgrade wel uitvoeren? Duurt het lang? Kan ik gewoon doorwerken? Kan ik mijn bestanden nog wel vinden? Doet mijn computer het straks nog wel? Het vertrouwen in de computer daalt veelal evenredig met het aantal upgrades dat moet worden uitgevoerd. En dan heb ik het nog niet eens over migratietrajecten, waarbij de hele boel op de kop wordt gezet. Als je mensen echt op de kast wil krijgen en wil dat hun ‘digibetisme’ extreme vormen aanneemt, moet je ze confronteren met een compleet nieuw systeem. De manager: “Jullie konden niet werken met het huidige systeem, maar nu hebben we iets geweldigs…”.

Waar gaat het nu mis?

Waarom zijn medewerkers het vertrouwen in hun computer en software zo snel kwijt als er iets verandert? Voor zover ik het kan beoordelen ligt het meestal niet aan de PC’s, laptops, tablets en smartphones. Als er al een probleempje is dan lost een helpdeskmedewerker het vaak zo op. Ligt het dan aan die vermaledijde software? Misschien een beetje, maar ook dat is naar mijn mening niet de hoofdoorzaak. De manager van hiervoor moet ook met zijn tijd mee. Je kunt hem misschien verwijten dat hij wat te enthousiast overkomt maar ook daar ligt maar een deel van het probleem. Het zit veel dieper.

Wat moeten ‘we’ er aan doen?

Het probleem ligt volgens mij bij kennis. Er wordt structureel veel te weinig gedaan aan het overbrengen, maar vooral het onderhouden van kennis op het gebied van automatisering. Door mensen op regelmatige basis mee te nemen in de ontwikkelingen zal het vertrouwen in de computer toenemen. Eenmalig een cursus geven is niet de oplossing. Er zijn organisaties die mensen ‘dwingen’ om jaarlijks één of meerdere dagen in de schoolbanken te zitten. Zij blijken veel minder last te hebben van het probleem. En op het terrein van de automatisering zou dat bijvoorbeeld met een tips & trucs-cursus kunnen. Als je dan ook nog eens aantoonbare digi-vaardigheid als een standaard functie-eis opneemt in je advertenties bij vacatures dan zal het digibetisme duidelijk afnemen.

Meer weten?

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Eric Leroi, adviseur bij Telengy, via tel. nr. 06 22 77 63 63 of via e-mail: e.leroi@telengy.nl.