Internet is het middel om de openbare digitale ruimte in gelijkheid en vrijheid te betreden. We klagen er pas over als het er niet is of als het hapert. Internet nemen we voor lief, maar kan elke Nederlander dat?

Het internet wordt in koperen kabels, DSL of met glasvezel richting onze woningen geleid. Bij een glasvezelverbinding wordt  data verstuurd via lichtsignalen en is de uploadsnelheid significant hoger dan bij kabel of DSL. Glasvezel is duurder en wordt niet overal aangelegd;  dit zorgt voor ongelijkheid.

Internet als businesscase

In principe kan elk huishouden gebruik maken van internet, maar niet iedereen heeft toegang tot  glasvezel. Een aantal woningen ligt geografisch zo ongunstig of de afspraken met gemeenten zijn zodanig kostbaar dat aanbieders geen goede businesscase hebben om een glasvezelverbinding te leggen.

Het kabinet streeft na dat in 2030 alle Nederlandse huishoudens toegang hebben tot een vaste internetverbinding met snelheden van minstens 1 gigabit per seconde. Desnoods met staatssteun worden aanbieders gedwongen om ook de laatste huishoudens aan te sluiten. De vraag is of dit snel genoeg is voor een student met digitale colleges, een ondernemer met een bedrijf aan huis of een medewerker die thuis werkt.

Warmte of wifi

Warmte of wifi: in de huidige tijd misschien een vraag voor sommige huishoudens. In Nederland is (snel) internet nog geen basisvoorziening. Het toegang hebben tot de digitale openbare ruimte is voor inwoners essentieel voor toegang tot:

• digitale platformen (voor sociale contacten);
• zorg;
• hybride werken;
• onderwijs;
• online debat en democratie;
• en allerlei soorten maatschappelijke dienstverlening.

Daarmee is het geen toegang hebben tot internet gelijk aan het geen toegang hebben tot een deel van de maatschappij.

Pinnen zonder internet

Ondernemingen op  ongunstige locaties lijden ook aan het ontbreken van goed en snel internet. Zoiets als pinnen is een uitdaging zonder internet. Het zorgt daarnaast voor ongelijke concurrentie in de markt. Beschikt jouw onderneming niet over snel internet, dan loop je vaak 1 stap achter de feiten aan.

Gratis internet

In Nederland worden er al ballonnetjes opgelaten om internet voordeliger aan te bieden aan de minima. Een ‘sociaal internetpakket’ moet volgens staatssecretaris Alexandra van Huffelen ervoor zorgen dat ‘iedereen kan meedoen in de digitale wereld’. Het plan moet nog worden uitgewerkt.

Het kan werken; de Verenigde Staten hebben al afspraken gemaakt met aanbieders over gratis internet onder het overheidsplan, het Affordable Connectivity Program (ACP). Dit richt zich op enkele tientallen miljoenen arme Amerikaanse huishoudens.

Technologische ontwikkelingen

In de toekomst worden de verschillen alleen maar groter met de komst van het kwantuminternet. Dit internet loopt alleen maar over glasvezel en wordt waarschijnlijk alleen maar duurder.

De ontwikkeling van 5G kan glasvezel helaas ook niet vervangen. Zonder glasvezel is er geen 5G mogelijk, 5G-zendmasten zijn aangesloten op het glasvezelnetwerk. Glasvezel is als enige vaste netwerk snel en stabiel genoeg voor de hoge snelheid die via 5G draadloos leverbaar is.

Plannen maken

“Lokaal wat kan, centraal wat moet.”

De Europese Unie heeft rechten en beginselen opgesteld om mensen in hun dagelijks leven te ondersteunen bij betaalbare en snelle digitale connectiviteit. Het Ministerie van Economische Zaken Klimaat heeft vooruitlopend op deze Europese oproep het Actieplan Digitale Connectiviteit opgesteld. Gemeenten zijn expliciet onderdeel van deze plannen.

Het rapport constateert dat er verschillen zijn tussen gemeenten. Voorlopers kijken actief naar mogelijkheden om de connectiviteit te verbeteren als onderdeel van hun smart city beleid en andere gemeenten geven minder aandacht aan connectiviteitsdoelstellingen.

De doelstellingen (zie afbeelding) uit het rapport richten zich op de transparantie en harmonisatie van lokaal beleid zodat aanbieders effectiever en efficiënter kunnen werken.

Is er gelijkheid, vrijheid en internetverbinding?

Nee is de conclusie; niet elke Nederlander heeft toegang tot internet en zeker niet tot dezelfde snelheid. Een punt wat mij betreft hoog op de agenda mag staan bij gemeenten en de politiek. Geen of beperkte toegang hebben zorgt voor ongelijkheid en achterstand. Internet zou een basisvoorziening moeten zijn net als water, elektriciteit en een verharde weg.

Bronnen

• Expertisecentrum Europees Recht. Europese Commissie presenteert verklaring met digitale rechten en beginselen voor iedereen in de EU.
• Financieel Dagblad. Kabinet: overal snel internet, desnoods dwang voor aanbieders.
• Omroep Zeeland: hoogleraar snel internet moet basisvoorziening zijn
• Financieel Dagblad. Arme Amerikaanse gezinnen krijgen gratis internet.
• Financieel Dagblad. Als heel Nederland snel internet krijgt. Behalve jij.
• Isgeschiedenis. Vrijheid, Gelijkheid, Broederschap.
• Ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Actieplan Digitale Connectiviteit.
• Optinet. Is 5G de vervanging van Glasvezel?
• RTLnieuws. Kabinet wil goedkoop internet voor mensen met kleine beurs.