Zodra topsporters concrete doelen hebben gesteld en een optimale prestatieomgeving hebben gecreëerd samen met hun team, kunnen ze zich richten op het daadwerkelijk beter worden. Dat kan in een enkele training, maar ook in een bepaalde periode, bijvoorbeeld richting een belangrijke wedstrijd. Door het lichaam van atleten te belasten, deze vervolgens herstellen en opnieuw te belasten is het beter voorbereid op een eventuele nieuwe belasting. Dit doen sporters continu.

Energieverbruik

Dit proces verschilt per persoon en komt erg nauw. Atleten zijn namelijk elke dag bezig zo snel mogelijk progressie te boeken en hun doelen te behalen. Dit zorgt voor een voortdurende strijd tussen belasting en herstel. Een lichaam verbruikt constant energie, zowel bij lage als hoge inspanning. Daarbij verschilt de mate van energieverbruik per activiteit: hardlopen kost meer energie dan op de bank tv kijken.

In projectgroepen of op afdelingen vindt een vergelijkbaar proces plaats. In een project moeten projectleden namelijk doorlopend presteren. Echter, een project bestaat ook uit piekmomenten, vaak vlak voor een deadline. Het is als projectleider belangrijk om je projectleden te motiveren en de energie in een projectgroep te behouden. Hoe langer een project is, hoe lastiger dit vaak is.

Herstel op individueel niveau

Topsporters moeten rekening houden met het herstelvermogen van hun lichaam. Het is namelijk van belang om eerst wat rust te nemen, en erna zo snel mogelijk een nieuwe prikkel aan het lichaam te geven. Als er te lang wordt gewacht met een nieuwe prikkel, breekt het lichaam de extra opgebouwde kracht en snelheid die het lichaam aankon weer af. Alle inspanning kan dan voor niets zijn geweest. Naast training is dit het meest belangrijke aspect om te komen tot een optimale prestatie.

Voor een optimale prestatie op de werkvloer is het niet nodig om in een ijsbad te zitten om te herstellen van je werkdag. Maar verder is het herstelvermogen van een werkdag vergelijkbaar met training van een topsporter. De juiste voeding zorgt ervoor dat je meer energie hebt. Genoeg slaap en meditatie zorgt ervoor dat een individu zich kan opladen. Een veelgebruikte manier om te herstellen is meditatie. Topsporters gebruiken dit vaak om de wedstrijd of nieuwe oefeningen te visualiseren. Maar ook om te ontspannen of in slaap te vallen. Een laagdrempelige manier om te beginnen is de Headspace-app. Deze app begeleid je door de meditatie.

Trainer = manager

Natuurlijk is het voor topsporters belangrijk om goed naar hun lichaam te luisteren. Toch is het mogelijk dat kleine pijntjes zich uiten in een blessure. Dit wordt vaak veroorzaakt doordat het lichaam belast wordt, ondanks dat het lichaam aangeeft dat het vermoeid is. Om te zorgen dat een atleet niet over zijn grenzen gaat, zijn er vaak externe factoren die aan moeten geven dat een atleet blessurevrij blijft. Hierbij kun je denken aan de hartslag in rust bij topsporters, maar ook burn-outklachten zoals vermoeidheid bij medewerkers of projectleden. Ook moet een trainer goed weten wat de grenzen zijn van een atleet. Een manager of projectleider neemt in feite dezelfde rol aan: zij moeten inschatten wat hun medewerkers aankunnen en daarop inspelen. Een goede samenwerking en communicatie is daarbij essentieel.

Zoektocht naar balans

Er is een relatie tussen het stressniveau van atleten en de prestatie die zij leveren. De wet van Yerkes-Dodson illustreert dit (Yerkes, 1908). Het stressniveau in deze theorie kan worden vergeleken met de hoeveelheid trainingsbelasting van een atleet. Zoals in onderstaande figuur is weergegeven zorgt de juiste hoeveelheid training voor de optimale prestatie.

Te weinig training zorgt voor onderbelasting, te veel training zorgt voor overbelasting. Bij overbelasting zal de kans op blessure of overtraining toenemen. Het is daarom een constante zoektocht naar balans tussen overbelasting, herstel en onderbelasting. Topsporters trainen constant op het randje van overbelasting om zo optimaal te presteren. De kans om daar overheen te gaan is groot. Bij werknemers uit dit zich vaak in burn-outverschijnselen.

Echter, een zekere mate van werkdruk is wel nodig om als individu goed te presteren; te weinig werkdruk zorgt namelijk voor onderbelasting. Dit is weergegeven in de afbeelding hiernaast. Ook als werknemer balanceer je dus voor een optimaal resultaat constant op het randje, waardoor je in de staat van Flow komt.

Flow refereert aan een mentale toestand waarin een persoon volledig opgaat in zijn of haar bezigheden. Flow wordt gekenmerkt door op de betreffende acties gerichte energie en activiteit, volledige betrokkenheid daarbij, alsmede het feit dat men de activiteiten succesvol uitvoert. Belangrijkste theoreticus achter dit concept is de Amerikaanse psycholoog Mihaly Csikszentmihalyi.

Tips voor in de praktijk

Managers of projectleiders kunnen deze flow op hun afdeling of in hun projectteam creëren. Veelgehoorde tips om flow te creëren is door duidelijke doelen te formuleren. Hoe managers of projectleiders dit aan kunnen pakken is terug te lezen in de eerste blog van deze reeks. Ook helpt het om direct feedback te geven aan medewerkers, waardoor zij meteen door kunnen met cyclisch verbeteren. Tot slot is het van belang om projectbijeenkomsten voor gedurende langere tijd te organiseren waardoor mensen langer bij elkaar zitten; korte bijeenkomsten werken minder effectief dan langere bijeenkomsten van een paar uur.

Een manier om dit aan te pakken is door te werken met Scrum, een populaire ontwikkelingsmethode. Scrum kan teams helpen om flow te creëren, doordat er met korte sprints wordt gewerkt. Hierdoor ontstaan er continu deadlines en kan er direct feedback gegeven worden op de afgelopen sprint.

Tips voor herstel

Manieren om te herstellen is per atleet verschillend. Zo zal ook elke organisatie op een andere manier moeten kijken naar hoe de organisatie kan inspelen op de werkdruk. Rebelance heeft een interessante workshop over de verschillende energielevels en vital oscillation.

Terugblik

Dit was alweer de laatste blog van de blogreeks. De afgelopen weken hebben we ons verdiept in wat gemeenten kunnen leren van de topsport. We hebben het gehad over het belang van doelen, teamontwikkeling en deze week energie en belasting. Hierbij zijn praktische tips aangehaald, zodat managers of projectleiders aan de slag kunnen met deze lessen uit de topsport om optimaal te presteren. Laten we met z’n allen voor goud gaan!

Meer weten?

Voor meer informatie kun je contact opnemen met Anouk Kersten, adviseur bij Telengy, via tel. nr. 06 49 89 06 00, a.kersten@telengy.nl of Roel Ottens, commercieel manager, 06 50 43 15 77, r.ottens@telengy.nl.