En nee, rond deze tijd van het jaar ben ik niet door alle kerstklassiekers in de war met WHAM!. Ik heb het over de WAMS: Wet aanpak meervoudige problematiek sociaal domein. Deze wet zorgt voor een wettelijke grondslag voor domeinoverstijgende gegevensverwerking en treedt naar verwachting in werking op 1 januari 2024. Het voorstel wordt nog behandeld in de Eerste en Tweede Kamer.

Hoewel de wet gericht is op gegevensverwerking betekent dit voor gemeenten meer dan alleen het vaststellen van nieuwe verwerkingsovereenkomsten. De gegevensverwerking raakt namelijk ook de inrichting van processen en systemen, samenwerkingsafspraken (met partners) en de manier waarop de uitvoeringsteams werken.

Huidige praktijk

Sneller en beter hulp bieden bij zorg- en ondersteuningsvragen was het doel van de decentralisatie in 2015. Van gemeenten wordt verwacht dat zij kunnen voorzien in de ondersteuningsbehoefte van een inwoner, al dan niet met het leveren van maatwerk. Het leveren van maatwerk vergt in sommige casussen een integrale aanpak. Dit soort casussen raken vaak meerdere wetgevingen en/of de aangrenzende domeinen.

In de praktijk blijkt echter dat de huidige wetgeving onvoldoende ruimte biedt om gegevens te verwerken die nodig zijn om vast te stellen of er sprake is van meervoudige problematiek en uitvoering te geven aan de aanpak hiervan. Hierdoor kunnen gemeenten de vier wetten in het sociaal domein en de aangrenzende domeinen, zoals onderwijs, inburgering, openbare orde en veiligheid, onvoldoende in samenhang uitvoeren.

De WAMS zorgt voor de juridische grondslag voor het domeinoverstijgend delen, verzamelen en verwerken van persoonsgegevens die momenteel nog ontbreekt. Het zorgt ervoor dat gegevensverwerking bij meervoudige problematiek geen belemmering meer is voor een integrale aanpak.

Veranderopgave

De WAMS maakt het juridisch mogelijk om integraal te werken. Dit gaat gepaard met een veranderopgave. Het is dan ook belangrijk om medewerkers mee te nemen in deze veranderingen en te ondersteunen in de veranderende werkwijze.

Zo zal het aanpakken van meervoudige problematiek ook invloed hebben op de manier waarop ondersteuningsvragen worden uitgevraagd. Hoe zorg je ervoor dat meervoudige problematiek wordt gesignaleerd? Maar ook beleidsmatige vragen over taak- en rolverdeling en verantwoordelijkheden binnen samenwerkingen binnen de uitvoeringsteams en eventueel met externe partners, zoals:

• Wie is verantwoordelijk voor welke taak?
• Wie neemt de regierol op zich?
• Hoe zorg je voor goede afstemming en verbindingen tussen de verschillende expertises?
• Met welk doel registreren en delen we welke gegevens?

Nu al aan de slag?

Ter voorbereiding kunnen gemeenten alvast nadenken over de inrichting van de processen en systemen. Zijn deze geschikt voor een integrale aanpak? Waar komen ondersteuningsvragen binnen? Hoe zorgen we ervoor dat de juiste informatie bij elkaar komt? Maar ook praktische vraagstukken zoals: hoe en welke gegevens gaan we waar en wanneer registreren? Of hoe richten we de autorisaties in de systemen in?

Meer duidelijkheid in 2023

Hoewel het definitieve voorstel nog niet in behandeling is in de Tweede Kamer voorzie ik dat er met de beoogde invoering van de WAMS zowel beleidsmatige als uitvoeringsvraagstukken op gemeenten afkomen. In 2023 zal er meer duidelijkheid zijn over de inwerkingtreding en kunnen gemeenten al starten met de voorbereiding voor de implementatie. Daarbij is het belangrijk oog te hebben voor de inrichting van processen en systemen, samenwerkingsafspraken en het meenemen van de medewerkers in de verandering. Voor nu blijf ik nog even luisteren naar WHAM! en start het nieuwe jaar hopelijk met meer duidelijkheid over de invoering van WAMS. Fijne feestdagen!

Vragen of advies?

Wilt u meer weten, neem dan contact op met Dimphy Severijnen , d.severijnen@telengy.nl.