Nu de Cito-scores bekend zijn, staan 157.000 leerlingen te trappelen om zich in te schrijven bij hun favoriete middelbare school. In veel gevallen kan dat pas na een bezoek aan het (digitale) loket van de gemeente voor een GBA uittreksel, vaak onder begeleiding van een ouder. Een op de drie gemeenten verzorgt die identificatie op basis van het BSN-nummer inmiddels zonder tussenkomst van de leerling. Dat blijkt uit onderzoek onder 212 gemeenten, uitgevoerd door Telengy.

Zie ook:

• Privacy Nieuws
• Kamervragen naar aanleiding van onderzoek (pdf)
• Republic april 2011 FAMO pagina’s (pdf)
• Burgerzaken & Recht, juni 2011

In de eerste week van februari hebben 157.000 leerlingen uit groep 8 van 6200 basisscholen deelgenomen aan de Cito-toets. Nu de Cito-scores sinds begin maart bekend zijn, melden de leerlingen zich aan bij het voortgezet onderwijs. De school heeft voor deze inschrijving persoonsgegevens op basis van het BSN nodig. Afgelopen jaren leverde dat honderdduizenden onnodige jonge postbodes op tussen gemeente en onderwijsinstelling met als postbestelling het GBA uittreksel, inclusief een administratieve last van circa 1 miljoen euro per jaar (zie ook 150.000 leerlingen onnodig aan gemeentebalie).

Digitaal aanvragen

Inmiddels is in 95% van de gemeenten het mogelijk een GBA uittreksel digitaal aan te vragen, al dan niet met gebruik van DigiD. In die gevallen wordt het uittreksel naar het huisadres gestuurd. In nog geen 5% van de gemeenten wordt het uittreksel bij een digitale aanvraag ook digitaal geleverd.

Jonge postbodes ontslagen

In een derde van de gemeenten zijn de jonge postbodes ontslagen. Deze gemeenten 2.0 regelen de administratieve afhandeling met de scholen zelf. In ruim 50% van deze gemeenten 2.0 controleert de gemeente de leerlinggegevens die de school aanlevert, nadat de ouders hiervoor toestemming hebben gegeven via het aanmeldformulier. In 20% van deze gemeenten 2.0 is de onderwijsinstelling afnemer geworden van de Basisregistratie Personen en hoeft de toekomstige leerling niet meer naar het gemeentehuis. Ook gebruiken diverse scholen kopietjes van de zorgpas of ID-kaart voor de benodigde gegevens.

Te veel nadelen?

Van de gemeenten en onderwijsinstellingen die nog vasthouden aan de onnodige verstrekking van het GBA uittreksel overweegt 33% om in de toekomst ook de leerling en de ouder zo min mogelijk te belasten. De overige 67% van de gemeenten zien vooral mogelijke nadelen van zo’n stap. Zo hameren deze gemeenten op de privacybescherming of is de toestemming van de ouders moeilijk te regelen. Ook komt het voor dat scholen moeite hebben met die andere manier van werken. Verder wachten diverse gemeenten op een landelijke oplossing, bijvoorbeeld doordat scholen inzage krijgen in de leerlinggegevens via DUO (Dienst Uitvoering Onderwijs).

Groot verschil in kosten

Uit het onderzoek blijkt verder dat de kosten voor een GBA uittreksel bij gemeenten behoorlijk verschillen. Zo kost het goedkoopste uittreksel € 3,25 terwijl er ook een hele chique uitvoering is van € 15,-. Opvallend is verder dat de gemeentegrootte en de gemiddelde kosten van het GBA uittreksel evenredig toenemen; hoe groter de gemeente, hoe duurder het GBA uittreksel.

Schooltoets in lente

Nu er vergevorderde plannen zijn om een landelijke schooltoets in de lente te organiseren in plaats van jaarlijks in februari, is het voor gemeenten nog meer van belang de jonge postbodes aan de balie te mijden. Traditiegetrouw zijn de lentemaanden namelijk drukke maanden aan de gemeentebalies in verband met ID-bewijzen voor naderende vakanties. Het scheelt behoorlijk als gemeenten dan 157.000 jonge postbodes niet langer aan de balie hebben staan.

Hieronder kunt u de onderzoeksresultaten downloaden.

• Rapportage onderzoek uittreksels GBA (pdf)
• Gemeenten met 10.000 – 20.000 inwoners (pdf)
• Gemeenten met 20.000 – 50.000 inwoners (pdf)
• Gemeenten met 50.000 – 100.000 inwoners (pdf)
• Gemeenten met 100.000 – 150.000 inwoners (pdf)
• Gemeenten met meer dan 150.000 inwoners (pdf)
• Resultaten totaal (pdf)

Het onderzoek is uitgevoerd door onderzoeker Bjorn Walenberg en Telengy-adviseur Peter ter Telgte.