Volgens het aanjaagteam digitale toegankelijkheid van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft naar schatting 25% van de inwoners in Nederland een beperking.

Denk hierbij aan o.a. een visuele, auditieve, fysieke en cognitieve beperking. Deze inwoners zouden graag zelfstandig gebruik willen maken van overheidswebsites en apps, zodat zij niet afhankelijk zijn van anderen. In de praktijk blijkt dat dit nog niet altijd mogelijk is. Het Besluit digitale toegankelijkheid overheid (Bdto) moet er voor zorgen dat gemeenten hun diensten en producten zo aanbieden dat inwoners deze zelfstandig kunnen gebruiken. Of de realisatie daarvan daadwerkelijk plaatsvindt, is afhankelijk van de overheidsorganisaties zelf. In onderstaande informatie wordt uitgelegd wie je doelgroep is voor digitale toegankelijkheid, wat het besluit precies inhoudt en hoe dit in de praktijk wordt toegepast. Tot slot enkele waardevolle tips.

Voor wie ben je digitaal toegankelijk?

Eigenlijk is deze vraag in één woord te beantwoorden: iedereen!

Niet alleen mensen met een langdurige of blijvende beperking hebben baat bij digitaal toegankelijke websites en apps. Ook mensen met een situationele of tijdelijke beperking ervaren hier voordeel aan. Voorbeelden hiervan zijn:

• Wanneer je in een openbare ruimte bent en geluid geen optie is, kun je door middel van ondertiteling toch een video bekijken (situationeel).
• Wanneer iemand lijdt aan staar, kan diegene tijdelijk geen goed zicht hebben. Voorleessoftware kan ervoor zorgen dat iemand toch de tekst op de website kan waarnemen en begrijpen (tijdelijk).

Concluderend is het noodzakelijk voor sommigen, maar prettig voor iedereen!

Wat is het Besluit digitale toegankelijkheid overheid (Bdto)?

Het Bdto is wetgeving voor alle overheidsorganisaties. De wetgeving is al sinds 1 juli 2018 van kracht en is een uitwerking van de Europese Toegankelijkheidsrichtlijn. Het Bdto schrijft voor dat overheidsorganisaties ervoor moeten zorgen dat inwoners overheidswebsites en apps kunnen waarnemen, bedienen en begrijpen. Dit is inclusief de content die op de websites en apps geplaatst wordt. Dit is haalbaar wanneer de websites en mobiele apps voldoen aan de Europese standaard EN 301 549. Deze is gebaseerd op de Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) en geeft overheidsorganisaties richtlijnen voor het digitaal toegankelijk werken. Tot slot moeten overheidsorganisaties toegankelijkheidsverklaringen publiceren voor de websites en apps waar zij verantwoordelijk voor zijn. Deze toegankelijkheidsverklaringen geven aan in welke fase een overheidsorganisatie zich bevindt. Als een overheidsorganisatie de status A, B of C heeft, betekent dit dat ze voldoen aan de wettelijke eisen. Statussen D en E geven aan dat ze niet voldoen aan de wet.

Hoe werkt dat in de praktijk?

Zodra het onderwerp digitale toegankelijkheid in een organisatie besproken wordt, is er vaak een aantal aspecten onduidelijk:

1. Bij wie liggen de taken en verantwoordelijkheden rondom digitale toegankelijkheid?

Veel medewerkers hebben, zonder dat ze het weten, te maken met digitale toegankelijkheid in hun werk. Het probleem ligt daardoor niet zo zeer op technisch gebied, maar het is juist een organisatorische uitdaging. Doordat medewerkers onbewust en onbekwaam zijn om websites, apps en content digitaal toegankelijk te maken, kan informatie niet gedeeld worden met elke inwoner. Medewerkers moeten eerst weten dat zij digitaal toegankelijk moeten werken en dat deze taken en verantwoordelijkheden niet alleen bij een afdeling Communicatie of Informatisering/ICT ligt. Wanneer de taakverdeling duidelijk is en iedereen weet wat er van hen verwacht wordt, kunnen zij daadwerkelijk aan de slag.

2. Is er wel budget voor digitale toegankelijkheid/kunnen we dit niet beter uitbesteden?

Het is wettelijk verplicht dat alle openbaar gepubliceerde websites, apps en documenten die beheerd worden door overheidsorganisaties, digitaal toegankelijk zijn. Het advies is om digitale toegankelijkheid in de organisatie te borgen, aangezien de wetgeving waarschijnlijk niet zal veranderen met de voortdurende groei van digitalisering. Het is verstandig om er aan de voorkant mee te beginnen, zodat je de websites, apps en documenten achteraf niet hoeft te herstellen. Het inschakelen van externe partijen om achteraf herstel uit te voeren kan tijdrovend zijn en veel geld kosten, omdat dit specialisme vraagt. Ook is het bij het inschakelen van externe partijen niet altijd duidelijk wie welke verantwoordelijkheid heeft. Vaak levert de externe partij de techniek, maar moet de overheidsorganisatie nog steeds de content op orde hebben. Denk hierbij aan schrijven op B1 niveau.

3. Is digitale toegankelijkheid wel echt nodig?

Zie digitale toegankelijkheid als een randvoorwaarde, in plaats van een belasting. Door digitaal toegankelijk te zijn, bereik je meer mensen met je informatie, verbeter je je reputatie en imago, zorg je voor een betere gebruikerservaring en voorkom je juridische problemen en boetes. Er wordt daarnaast digitale uitsluiting en discriminatie voorkomen, omdat elke inwoner toegang heeft tot dezelfde informatie.

Praktische tips

Om het belang van digitale toegankelijkheid te benadrukken in de organisatie, is het verstandig om ervaringsdeskundigen uit te nodigen die de nut en noodzaak van digitale toegankelijkheid kunnen vertellen. Het maakt medewerkers bewust van de kansen die de wet biedt voor veel mensen in Nederland. Ervaringsdeskundigen kunnen bijvoorbeeld benaderd worden via Oogvereniging Nederland. Ook maken de organisaties Gebruiker Centraal en Digitoegankelijk.nl een podcastserie over digitale toegankelijkheid, waarin zij specialisten en ervaringsdeskundigen aan het woord laten.

Telengy heeft meerdere artikelen gepubliceerd over dit onderwerp en gaat daarbij in op de volgende thema’s:

• Het vormgeven van een project rondom digitale toegankelijkheid en de uitdagingen daarbij;
• Officie 365 als hulpmiddel voor digitale toegankelijkheid;
• Waarom het beter is om een pdf aan de voorkant digitaal toegankelijk te maken, in plaats van achteraf te herstellen.

Ook wordt u verwezen naar onderstaande bronnen, voor extra informatie over het Besluit digitale toegankelijkheid overheid:

• Informatie over hoe de wet in elkaar steekt;
• Informatie over hoe de overheidsorganisatie zichzelf kan voorbereiden op digitale toegankelijkheid en hoe zij daar vervolgens mee aan de slag kan gaan;
• Informatie over wie er betrokken zijn bij digitale toegankelijkheid in een overheidsorganisatie en welke rol zij daarbij kunnen aannemen;
• De hoofdpagina van Digitale Overheid, waarop alle informatie te vinden is over digitale toegankelijkheid.

Meer weten?

Voor meer informatie kunt u contact met opnemen met Marleen van Dongen, 06 39 67 84 61 of m.v.dongen@telengy.nl.