Er kan tegenwoordig héél veel met big data. Maar is dit ook ethisch verantwoord? Afgelopen donderdag 14 en vrijdag 15 september stonden in het teken van dit thema bij de gastgemeente Hattem. 

Uitgebreide informatie over het programma en de sprekers vindt u in deze brochure Big data & ethiek

Big data, niks is gek genoeg!

In de middag heeft Anna Snel, Independent Scientific Research Professional, het platform meegenomen in de wondere wereld van Big Data. Er zijn verschillende voorbeelden langsgekomen waardoor je getriggerd wordt om na te denken over de mogelijkheden.

Zwanger? Ja zwanger!

Neem bijvoorbeeld het voorbeeld van de winkelketen ‘Target’ uit de Verenigde Staten. Er was eens een dag waarop een man een Target inliep om te klagen bij de manager. Zijn dochter kreeg kortingsbonnen voor babykleren en zwangerschapskleding toegestuurd. Terwijl zijn dochter toch echt niet zwanger was. De manager belde de man een paar dagen later zelfs op, om telefonisch zijn excuses aan te bieden. Maar de excuses van de manager bleken overbodig, de dochter was echt zwanger. Target was door het koopgedrag van de dochter te vergelijken met koopgedrag van zwangere vrouwen in het algemeen, eerder op de hoogte van de zwangerschap dan de vader.

Street Bump

Of al eens gehoord van de app ‘Street bump’? Deze app gebruiken vrijwilligers in Boston om tijdens het rijden data te verzamelen over de conditie van de straten. De app merkt het op als je door een kuil rijdt of als de weg niet helemaal glad is. Door deze informatie real-time inzichtelijk te hebben, wordt het mogelijk gemaakt om korte termijn ‘problemen’ snel aan te pakken en alvast plannen te maken voor lange termijn investeringen.

Waar staan we als gemeente?

Na de inspirerende voorbeelden van Anna  nam Eric de Kruik, adviseur sturingsinformatie bij KING, het platform mee in de ervaringen van gemeenten met Big Data. Eric gaf ondermeer aan dat in Nederland een 30-tal gemeenten best al goed op weg zijn in het gebruiken van big data. Ook vestigde hij de aandacht op de initiatieven van KING, zoals koken met data en de KING data science hub. Voor meer informatie zie de website van KING: www.kinggemeenten.nl.

De Ethische Data Assistent (DEDA)

Vervolgens was het tijd voor de dagelijkse praktijk van de deelnemers. Onder begeleiding van twee data ethics consultants zijn de deelnemers met eigen cases aan de slag gegaan. Aan de hand van twee vraagstukken en de DEDA poster zijn we gaan kijken wat wél en wat niet ethisch verantwoord is.

DEDA helpt data-analisten, projectmanagers en beleidsmakers om ethische problemen in data- projecten, datamanagement en databeleid te herkennen. DEDA is in nauwe samenwerking met data-analisten van de Gemeente Utrecht ontwikkeld en bestaat uit een toolkit die helpt bij het in kaart brengen van ethische kwesties bij dataprojecten, bij het documenteren van het beraadslagingsproces en bij de bevordering van de verantwoording aan de diverse stakeholders en het publiek.

Het gaf de deelnemers inzicht in de onderwerpen waar je echt rekening mee moet houden als je Big Data-vraagstukken wilt aanpakken. De workshop is toegankelijk, laagdrempelig en dus ook goed inzetbaar in je eigen organisatie. De poster is gratis te downloaden op www.dataschool.nl.

Terugblik op intensieve, leerzame dag

Vrijdagochtend hebben we teruggeblikt op de donderdag. Het was een intensieve dag waarin veel nieuwe inzichten zijn gekomen. Daarnaast hebben we nog een vraagstuk behandeld om samen te komen tot een concreet idee over hoe je zo’n vraagstuk aan kunt pakken aan de hand van big data, wie je erbij moet betrekken en wat daarbij de ethische problemen zouden kunnen vormen. Het waren weer twee zeer geslaagde dagen. Op naar het volgende kennisplatform!

Een van de deelnemers na afloop:

‘Voor deze bijeenkomst was ik wat big data & ethiek betreft onbewust onbekwaam, nu ben ik nog steeds onbekwaam, maar me daar wel bewust van.’

Nog genoeg te doen dus …

Volgende Kennisplatform

Op 8-9 maart 2018 (startend met lunch op 8 maart en eindigend met een lunch op 9 maart) vindt het volgende Kennisplatform plaats bij de gemeente Twenterand. Het thema met werktitel is dan: ‘Wat kunnen we leren uit de ervaringen van de 3 decentralisaties in het licht van de Omgevingswet waar we nu mee aan de slag gaan/zijn?’

Meer weten of deelnemen?

U kunt Ger Manders bereiken via 06 29 52 73 40 of via g.manders@telengy.nl.

Het Kennisplatform Organisatieontwikkeling is een reeks van bijeenkomsten waarbij gemeentemanagers, samen met collega’s van andere gemeenten, geïnformeerd worden over en aan de slag gaan met onderwerpen die er volgens henzelf toe doen. De onderwerpen die in het kennisplatform worden behandeld zijn allemaal actueel, maar bovendien door de deelnemers zelf gekozen. Het aantal deelnemers per bijeenkomst bedraagt maximaal 15. Hierdoor is de interactie met de sprekers/inleiders en met de deelnemers onderling gegarandeerd. Het doel is het uitwisselen van ideeën en ervaringen.

De organisatie en coördinatie is in handen van gemeenteadviseur Ger Manders. Elke bijeenkomst bestaat uit drie dagdelen op donderdagmiddag – en -avond en vrijdagochtend. De bijeenkomst begint en eindigt met een gezamenlijke lunch. De gemaakte kosten worden over de deelnemers verdeeld. Aan de afgelopen 17 bijeenkomsten namen steeds 10-15 gemeentemanagers deel, waardoor de kosten tussen de € 300,- en € 450,- per bijeenkomst bedroegen. De kosten worden gemaakt voor de beloning voor de sprekers, de organisatie, de hotelovernachting en de lunches/diner.