Januari 2015 nadert, de transities Jeugd, Wmo en Participatie komen steeds dichterbij. Gemeenten werken hard om de contractering voor de nieuw in te kopen taken en functies per 1 oktober aanstaande af te ronden. De gemeenten Goirle, Dongen, Hilvarenbeek en Oisterwijk hebben hiertoe de handen ineengeslagen en zijn samen opgetrokken bij de voorbereiding en uitwerking van het inkoopproces.

Transitie en transformatie

In de voorbereiding op het inkoopproces heeft Ruud Groot, adviseur bij Telengy de betrokken gemeenten geholpen bij de vertaling van de lokale ambities en uitgangspunten naar de thema’s ´sturing´, ´bekostiging´ en ´contractering´. De centrale vraag was hierbij hoe te sturen op strategische beleidsdoelen. Het in beeld brengen van wàt te doen en hóe dit te doen heeft continue in het licht heeft gestaan van het waaróm dit te doen. Waar willen de gemeenten naartoe? Maar ook: Waar wil de markt naartoe? Aan de hand van deze vertaalslag werd al snel duidelijk dat er naast transitie (het overhevelen van de nieuwe taken en functies) ook transformatie (verandering van het huidige stelsel) nodig is om te kunnen sturen op strategisch beleid. Dit heeft geleid tot de ontwikkeling van een nieuwe werkwijze, gericht op de nieuwe wet- en regelgeving rondom de drie transities én nieuwe beleidsdoelstellingen van de betreffende gemeenten.

Van aanbodgericht naar resultaatgericht

In het huidige stelsel kan iemand met een beperking geïndiceerd worden op basis van een bepaalde grondslag. Aan de hand van deze indicatie kan door een aanbieder zorg worden geleverd die (in geval van naturazorg) door het zorgkantoor wordt ingekocht. Deze zorg bestaat uit verschillende producten, denk hierbij aan begeleiding, dagbesteding, kortdurend verblijf, etc. Sturing en verantwoording vindt dan voornamelijk plaats op basis van productie (aantal uren of trajecten) binnen de bandbreedte van de gestelde indicatie. Uit de voorbereiding op het inkoopproces kwam naar voren dat de gemeenten Goirle, Dongen, Hilvarenbeek en Oisterwijk in het nieuwe stelsel een aanpak voorstaan waarbij niet het aantal geleverde uren het uitgangspunt is van de omvang van de hulp en ondersteuning, maar het te bereiken resultaat. Dit betekent dat voor iedere ondersteuningsvraag een passende invulling nodig is, toegespitst op de specifieke situatie van de klant. De omvang van de ondersteuning is afhankelijk van de situatie en kan dus per klant verschillen. Zo wordt maatwerk geborgd en wordt een doelmatige en efficiënte inzet van middelen gestimuleerd.

De werkwijze

De traditionele productcodes zijn vertaald naar gezamenlijk vastgestelde resultaatgebieden. Op gebied van zelfredzaamheid en participatie zijn er verschillende resultaatgebieden waarop marktpartijen zich kunnen inschrijven. Per resultaatgebied zijn concrete resultaten geformuleerd, die zijn opgesplitst in vijf treden. Zo komt een zelfredzaamheidsmatrix tot stand. De opdracht aan marktpartijen luidt om klanten binnen deze matrix ­te ondersteunen bij het vergroten en behouden van zelfredzaamheid. Bij de toegang tot (formele) ondersteuning wordt aan de hand van een integrale vraaganalyse een nulmeting gedaan. Zo ontstaat een ‘foto’ van de matrix, gebaseerd op de huidige situatie. Op basis van een integrale vraaganalyse wordt het ondersteuningsarrangement geformuleerd. De ‘fotograaf’ (regisseur, consulent, gemandateerde) vertaalt dit arrangement naar een dienstverleningsopdracht en zet dit uit naar de gecontracteerde aanbieders. Na een bepaalde periode wordt een nieuwe ‘foto’ gemaakt en wordt het resultaat inzichtelijk gemaakt. Zo wordt gemonitord welke resultaten behaald zijn. Financiering geschiedt op basis van all-in tarieven die per resultaatgebied en per trede zijn vastgesteld, geldend voor de termijn waarbinnen de resultaten uit het ondersteuningsplan behaald moeten zijn. Deze vorm van bekostiging vereenvoudigt het (administratieve) verantwoordingsproces en stelt zowel gemeenten, aanbieders als klanten de mogelijkheid om korter op de bal te sturen qua ondersteuning en middelen.

Pionierswerk

De gemeenten lopen met deze aanpak vooruit op een beleidsarme(re) aanpak, waarbij de bestaande situatie één op één wordt overgenomen. De markt heeft tijdens de consultatierondes enthousiast gereageerd en is momenteel bezig met het inschrijven op de uitvraag (aanbesteding). Er is dus sprake van een groeimodel, dat invulling geeft aan Rijksintenties en de beoogde effecten van de stelselwijziging. Kostenbesparing is niet het enige doel. Deze besparingstaakstelling lijkt een middel om een groter doel te kunnen bereiken: Een maatschappij waarin burgers weer eigenaar zijn van hun probleem en hun probleemoplossend vermogen; waarin professionals de professionele en beleidsvrije ruimte krijgen om te kunnen doen waar ze goed in zijn; waarin aanbieders kunnen meedenken en -ontwikkelen aan efficiëntere en effectievere initiatieven zonder dat men hiermee de eigen glazen ingooit; waarin de overheid op deze wijze de kwaliteit van zorg en ondersteuning omhoog ziet gaan en de kosten omlaag, met een opwaartse spiraal als gevolg. Zo zit iedereen in zijn of haar kracht!

Meer weten?

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Ruud Groot, adviseur bij Telengy, via tel. nr. 06 15 47 92 90 of via email: r.groot@telengy.nl .