“Data is not information, information is not knowledge,

knowledge is not understanding, understanding is not wisdom”.

Vraag je aan Google of Copilot wat de waarde is van datagedreven besluitvorming, dan komt het antwoord er op neer dat data ons in staat stellen om transparantere en betere beslissingen te nemen. Immers, in plaats van te vertrouwen op intuïtie of ervaring, worden beslissingen onderbouwd met feitelijke informatie.

Dat valt in de praktijk nog wel eens tegen. Cijfers alleen leiden al gauw een eigen leven. En zeker in een politieke context kan dit leiden tot ‘cherrypicking’ bij besluitvorming. Regelmatig worden er dan ook beslissingen genomen op basis van data, waarbij sentimenten het winnen van de feiten.

Een voorbeeld

Neem de toeslagenaffaire. Deze is ooit begonnen met de onthulling dat een groep Bulgaren door fraude voor 3,8 miljoen Euro aan onterechte toeslagen zou hebben ontvangen. Voldoende reden voor de toenmalige regering om de Belastingdienst vergaande bevoegdheden te geven om fraudegevallen op te sporen en aan te pakken. Het gevolg: administratieve fouten en misverstanden werden hard aangepakt, waardoor toeslagen onterecht werden teruggevorderd. Mensen raakten hierdoor in de schulden en kinderen werden uit huis geplaatst.

Hoewel 3,8 miljoen Euro veel geld is, bedraagt dit bedrag ongeveer slechts 0,006% van alle toeslagen. Zouden dezelfde maatregelen genomen zijn als dit getal was voorzien van duiding binnen de context? Of zou er – op basis van deze data – helemaal nooit een toeslagenaffaire zijn geweest?

Van data naar wijsheid

Het citaat in de intro van dit stuk is afkomstig van Clifford Stoll. Het stelt dat data op zichzelf geen informatie vormen; informatie garandeert nog geen kennis; kennis leidt niet automatisch tot begrip, en begrip staat niet gelijk aan wijsheid.

Vrij naar Wikipedia is wijsheid de kunst om in alle omstandigheden juist te oordelen en te handelen. Voor ‘wijze’ besluiten is dus meer nodig dan alleen informatie, kennis of begrip. Wijsheid combineert deze begrippen juist met intuïtie en ervaring.

Datageletterdheid is ‘key’

Voor transparantere en betere besluitvorming op basis van data zijn daarom in elk geval twee dingen nodig. Aan de ene kant een datateam dat data op een afgewogen manier verzamelt, analyseert en presenteert, met oog voor de context waarbinnen deze worden gebruikt. Aan de andere kant vraagt het beslissers die de gepresenteerde informatie niet alleen kunnen lezen en  begrijpen, maar die bij het gebruik ervan ook oog hebben voor de context waarin zij een besluit nemen en voor de gevolgen ervan. Datageletterde managers dus, die – los van wat je er moreel gezien van vindt – in staat zijn om wijze besluiten te nemen.

Meer weten?

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Monique Verbeeten, 06 17 39 04 99 of m.verbeeten@telengy.nl  of met Luc Aarts, 06 54 74 38 47 of l.aarts@telengy.nl.

Terug naar de nieuwsbrief Overheid in Beweging