In de dagelijkse adviespraktijk van Telengy maken we gebruik van vele methodes en werkvormen zodat we samen met de opdrachtgever tot een optimaal resultaat komen. Dat wil overigens niet zeggen dat de methode of werkvorm centraal staat; het is slechts een middel om te komen tot het vooraf met elkaar geformuleerde doel. De Telengy-adviseur is in staat om de best passende methode en werkvormen op pragmatische wijze in te zetten op weg naar een optimaal resultaat. Gewoon doen. In dit artikel worden de teamrollen van Belbin toegelicht.

Geniale individuen vormen zelden een geniaal team. Hoe vormen we dan ‘het beste team’? Wanneer is een team succesvol? Hierover is de afgelopen decennia veel onderzoek gedaan. Een van de belangrijkste theorieën is afkomstig van Meredith Belbin (1926)* en is bekend geworden onder de naam ‘de teamrollen van Belbin’. Belbin heeft in de vorige eeuw onderzoek gedaan naar de effectiviteit van teams. De belangrijkste uitkomst is dat een effectief team, gericht op de taak die het moet uitvoeren, in samenstelling een goede balans heeft tussen negen teamrollen.

Uitgangspunten teamrollen

De theorie van Belbin is gebaseerd op een aantal uitgangspunten:

1) De leden van een team dragen op drie manieren bij aan het bereiken van het gezamenlijke resultaat:

• op basis van hun professionele rol (deskundigheid)
• op basis van hun organisatorische rol (positie, taken en verantwoordelijkheden);
• op basis van hun persoonlijkheid of teamrol (de kenmerkende manier waarop iemand zich gedraagt).

2) Elk team heeft behoefte aan een optimaal evenwicht tussen de verschillende teamrollen.

3) Ieder mens heeft van nature twee of drie teamrollen die goed bij hem of haar passen. Elke teamrol staat voor een karakteristiek temperament, een manier van informatie verwerken en een strategie om problemen op te lossen.

Belbin gaat bij zijn teamrollen uit van het belang van ‘complementariteit’. Complementaire bijdragen leiden tot betere resultaten dan concurrerende bijdragen. De sterke punten die elke teamrol heeft, gaan samen met wat Belbin ‘toelaatbare zwakheden’ noemt. Deze zwakheden leiden niet tot een mindere effectiviteit van het team omdat ze – bij een goede mix- worden opgevangen door de sterke punten van anderen. Op internet zijn veel Belbin-tests te vinden om er snel achter te komen welke teamrollen bij jou dominant zijn en welke rollen juist niet bij je passen.

Wat is het nut?

Een team bestaat bijna nooit uit 9 mensen die allemaal een andere rol hebben. Het ideale team bestaat vaak uit vier tot zes mensen. En bij de samenstelling is er waarschijnlijk helemaal geen rekening gehouden met de teamrollen. Sterker nog, vaak wordt een projectteam samengesteld met mensen die beschikbaar zijn op dat moment, kennis hebben van het onderwerp of er op een andere manier betrokken bij zijn en kan je als projectleider niet of nauwelijks kiezen.

Daarbij laat onderzoek van Charles Duhigg (2016)* zien dat, ook al stel je een team zorgvuldig samen aan de hand van de Belbin teamrollen, er nog grote verschillen zijn in de teamresultaten! Er lijken dus meer factoren van belang dan de samenstelling van het team; teams zijn succesvoller als iedereen evenredig aan bod komt, elkaar laat uitspreken en wanneer men rekening houdt met elkaars gevoelens.

Bied de ruimte!

Toch kan inzicht in de teamrollen van Belbin je helpen. De kans is namelijk groot dat wél (bijna) alle teamrollen vertegenwoordigd zijn in jouw projectteam als je ook naar de tweede en derde rol kijkt. Mensen zijn in staat om te schakelen tussen de verschillende rollen, indien ze daartoe de ruimte krijgen en hierin uitgedaagd worden. Zorg er als projectleider voor dat iedereen doet waar hij goed in is. Aanvaard dat je teamleden ‘anders zijn’ en respecteer ieders rol, omdat ze allen iets kunnen bijdragen wat een ander niet kan. Wees je als projectleider bewust van de verschillende fases die het project doorloopt en benut de kracht en de mogelijkheden van de diverse teamrollen die de projectmedewerkers kunnen vervullen in een dergelijke fase. Juist het aanspreken van ieders kwaliteiten (inhoudelijk, procesmatige of intermenselijk) op het juiste moment, maakt dat er binnen een team energie vrijkomt. Dit haalt het beste in iedereen naar boven, hetgeen de samenwerking ten goede komt en daarmee ook het teamresultaat!

Meer weten?

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Monique Verbeeten via telefoonnummer: 06 17 39 04 99 of via e-mail: m.verbeeten@telengy.nl. 

Met vriendelijke toestemming van Belbin: www.belbin.com

* Bron: Duhigg, C. (2016). Slimmer, sneller, beter: het geheim van productiviteit thuis en op het werk. Link: http://www.amboanthos.nl/boek/slimmer-sneller-beter/